Wiele leków obciąża wątrobę. Wynika to z faktu, że duża część substancji leczniczych jest najpierw wprowadzana do postaci czynnej w komórkach wątroby, zanim zostanie przetransportowana na miejsce działania.
Cytochrom P450 jest odpowiedzialny za ten proces aktywacji. Enzym ten w sposób szczególny zmienia cząsteczki leku i przekształca je w ich biochemicznie skuteczną formę w kilku etapach. Jeśli jednak proces ten nie jest zakończony, na przykład z powodu przeciążenia komórek wątroby lub braku ważnych kofaktorów, dochodzi do nadmiaru reaktywnych gatunków tlenu i rodników narkotykowych.
Nazywa się to stresem oksydacyjnym. Ten stres oksydacyjny odgrywa centralną rolę w rozwoju toksycznych uszkodzeń wątroby spowodowanych przez leki. Towarzyszy mu zubożenie glutationu (GSH), najważniejszej cząsteczki w obronie antyoksydacyjnej komórek wątroby. Degradacja, detoksykacja komórkowa i wydalanie leków stwarzają również ryzyko dla tkanek wątroby.
Czynniki zwiększające ryzyko uszkodzenia wątroby
Nie wszyscy jednakowo reagują na leki. Dyspozycje genetyczne, wiek i płeć w pewnym stopniu determinują procesy aktywacji i detoksykacji. Może to mieć wpływ na inne czynniki.
Na przykład, jeśli leki są stosowane przez dłuższy okres czasu, a w organizmie brakuje witamin, np. kwasu foliowego i B12, może dojść do bardziej utleniającego uszkodzenia komórek wątroby. Jeżeli kofaktory dla enzymów detoksykujących fazy 1 i 2, np. cynk i selen, nie są obecne w wystarczających ilościach, toksyczne półprodukty mogą zalać i uszkodzić komórki. To samo dotyczy jednoczesnego przyjmowania leków niekompatybilnych, których niepożądane interakcje obciążają komórki wątroby. Inne czynniki ryzyka to otyłość, insulinooporność, bezalkoholowa wątroba tłuszczowa (steatohepatitis/NASH) oraz spożycie alkoholu.
Zwiększyć przepływ żółci o ponad 40% za pomocą karczocha, mniszka itp.
Oprócz wspomagania trawienia tłuszczu, żółć ma za zadanie wchłanianie i wydalanie produktów degradacji i substancji toksycznych z wątroby. Pozostałości leków i produkty ich degradacji wiążą się z glutationem w komórkach wątroby podczas detoksykacji i dlatego są rozpuszczalne w wodzie przed wydaleniem ich z żółcią przez przewód pokarmowy, a następnie przez taboret.
Stymulacja przepływu żółci przez specjalne składniki pokarmowe, takie jak gorzkie substancje karczocha, goryczki i mniszka czy kurkuminoidy kurkumy i berberyny z korzenia krzewu berberyny, wspomaga funkcję eliminacyjną żółci i odciąża detoksykację wątroby. Wykazano, że ekstrakt mniszka zwiększa przepływ żółci o ponad 40%.
Oset mleczny, lecytyna i cholina stabilizują błony komórek wątroby i służą do ochrony wątroby.
Silymarynę z mleka osetowego można stosować do wzmacniania komórek wątroby i ochrony wątroby. Stabilizuje błony komórkowe i zapobiega przenikaniu toksycznych związków. Ponadto stymuluje się powstawanie rybosomalnego RNA, co pomaga zdrowym komórkom wątroby lepiej się regenerować. Silymaryna jest również ważnym przeciwutleniaczem.
Lecytyna (nazwa biochemiczna: fosfatydylocholina) pełni również kilka funkcji w komórce wątroby. Z jednej strony jego fosfolipidy stabilizują błonę komórkową, z drugiej strony lecytyna korzystnie wpływa na metabolizm tłuszczu komórkowego i w ten sposób odciąża komórki wątroby.
Cholina jest substancją witaminopodobną z żywności. Występuje w dużych ilościach w żółtkach jaj kurzych oraz w wątrobie wołowej i wieprzowej. Jednak jest ona także formowana w samym ciele ludzkim, przykładowo z lecytyny. Cholina jest niezbędnym składnikiem odżywczym wątroby, który odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowych komórek wątroby w stresie. Niedostateczna podaż wiąże się z uszkodzeniem wątroby i bezalkoholową tłustą wątrobą. Jeśli komórki wątroby są już uszkodzone, silymaryna, lecytyna i cholina mogą wspomóc procesy naprawcze tkanki wątrobowej, jak wykazują badania zatrucia wątroby.
Aminokwasy, pierwiastki śladowe i witaminy wspomagają detoksykację wątroby.
Niektóre mikroelementy pełnią centralne funkcje w rozkładaniu leków w wątrobie, ponieważ aktywność enzymów detoksykujących zależy od ich obecności. Selen, cynk i magnez, ale także witaminy kwas foliowy, B2, B6 oraz przeciwutleniacze witaminy C i E są niezbędne do płynnego procesu detoksykacji.
Glutation tripeptydowy, składający się z trzech aminokwasów: glutaminy, cysteiny i glicyny, jest szczególnie ważny w metabolizmie detoksykacji. Glutation jest składnikiem kilku enzymów (np. peroksydazy glutationowej lub transferazy S glutationu). Niedobór glutationu może wystąpić po ciężkim wysiłku fizycznym, podczas uprawiania sportów wyczynowych lub podczas stresu oksydacyjnego. W tym przypadku zmierzono obniżenie poziomu glutationu o 50-60 % wartości początkowej. Może to poważnie utrudnić procesy detoksykacji i przeciążyć komórki wątroby.
Wniosek:
Leki przepisane przez lekarza są zazwyczaj ważne i konieczne. Niemniej jednak, mogą one obciążać tkankę wątroby i powodować uszkodzenia wątroby w skrajnych przypadkach. Środki ochronne w postaci substancji roślinnych, witamin, minerałów i aminokwasów wspomagają detoksykację wątroby i wzmacniają zdolność do regeneracji. Wątroba jest naszym centralnym organem metabolicznym. W większości niezauważony, kontroluje nasze zdrowie, więc powinniśmy pomyśleć bardziej o utrzymaniu go w zdrowiu.